PAMIĘTNIK W SPADKU
        Piszemy Wspomnienia

piątek, 29 marca 2024

PAMIĘTNIK W SPADKU

Po II wojnie światowej zniknęła troska o gromadzenie i porządkowanie rodzinnych archiwów. Dziś pamiętników się prawie nie pisze, listy trafiają na śmietnik, a ludzie gromadzą głównie rachunki i wyciągi z kont - mówi PiszemyWspomnienia.pl Danuta Kamolowa, wieloletni pracownik Zakładu Rękopisów Biblioteki Narodowej.



W latach 80. i 90. wykonała Pani wielką pracę, tworząc z pomocą Teresy Sieniateckiej odrębny katalog pamiętników. Obejmuje on prawie tysiąc pozycji – najstarsze pochodzą z XVI w. Tylko nieliczne zostały wydane. Musiała Pani w kilku, najwyżej kilkunastu zdaniach, streścić zawartość niekiedy kilku opasłych tomów pisanych nawet przez dziesięciolecia. To trudne zadanie.



Rzeczywiście solidnie się natrudziłam, czytając najpierw pamiętnik, a potem katalogując go. Teraz tę pracę kontynuuje Teresa Sieniatecka, która pomagała mi w przygotowaniu wydanego w 1998 r. opracowania „Pamiętniki i relacje w zbiorach rękopiśmienniczych Biblioteki Narodowej”. Najbardziej żmudną czynnością było sporządzenie indeksów – m.in. osobowego, rzeczowego, geograficznego, indeksu instytucji. Najtrudniejszą zaś – opis zawartości pamiętnika. Opisy są może trochę subiektywne, ale nie może być inaczej, gdy konieczna jest selekcja, streszczenie bogatego życia w kilku punktach. Poza tym archiwista, bibliotekarz jest żywym człowiekiem. Czytając i opracowując teksty, nie mogłam wyłączyć emocji. Wchodziłam w świat innych ludzi, poznawałam ich przeżycia – czasem radosne, a czasem dramatyczne. Niektórych autorów polubiłam, przywiązałam się do nich, solidaryzowałam się z nimi, a niektórzy nie przekonali mnie do siebie. Te moje odczucia mogły mieć wpływ na opis.



Kto okazał się Pani największym pamiętnikarskim przyjacielem?



Przyjaciół w rękopisach znalazłam wielu. Szczególnie fascynowała mnie jednak rodzina Romerów z Litwy. Skatalogowałam pamiętniki dziewięciu członków tej rodziny obejmujące okres od lat 20. XIX w. do początku lat 90. XX w. Układają się w rodzinną sagę. Swoje życie opisywali m.in. Michał Józef Romer – marszałek szlachty litewskiej, więziony w Warszawie i Petersburgu za działalność niepodległościową. Najbardziej „pamiętnikarski” z rodziny Romerów był Edward Jan , też działacz niepodległościowy, zesłaniec. Jego dzienniki i wspomnienia mają w sumie 3500 stron. Pisał z ogromną pedanterią, dzień po dniu, nawet jaka była pogoda. Żona Edwarda Jana, Zofia z Białłozorów, również była autorką wspomnień -m.in. „Pamiętnika dla Cika”, najstarszego syna, który zmarł w czasie pobytu z rodzicami na zesłaniu.



Zaprzyjaźniłam się nie tylko z Romerami z pamiętników. Opracowany przeze mnie i wydany w 1972 r. X tom „Katalogu rękopisów Biblioteki Narodowej”, zawierający m.in. archiwa rodzinne Romerów, trafił do rąk mieszkającej w Paryżu pani Ady Romer-Wysockiej. Za jej pośrednictwem cała rozsiana po świecie rodzina Romerów dowiedziała się o archiwum. Nawiązała się między nami przyjaźń, a równocześnie sami Romerowie zaczęli odgrzebywać przeszłość własnej rodziny. Obserwowałam, jak wspólna tradycja umacnia więź międzypokoleniową. Dotyczyło to także tych członków rodziny, którzy już nie mówili po polsku. Wśród skatalogowanych przeze mnie pozycji są także podarowane Bibliotece Narodowej przez rodzinę Romerów pamiętniki Eugeniusza Ignacego Romera , działacza polonijnego na Litwie, zmarłego na wygnaniu w Kujbyszewie w 1942 r., oraz jego żony - znanej malarki Zofii z Dembowskich Romerowej. W zbiorach mamy jeszcze XX-wieczne pamiętniki innych członków rodziny Romerów z USA i Kanady.



W 1992 r. przygotowałam do druku wybór wspomnień Romerów: „Nie ustawajmy więc w ochocie pisania: ... z listów i dzienników trzech pokoleń”, zaś w 2006 r. - „Wyprawę do wód z Litwy do Normandii: kartki z dziennika 6 czerwca - 16 listopada 1861” Edwarda Jana Romera.




123następna »


Piszemy wspomnienia poradnik - Ewa Pilawska

Sonda

Czy Twoje wspomnienia są (byłyby) chętnie czytane i troskliwie przechowywane przez najbliższych?

Tak
Raczej tak
Nie
Raczej nie
Nie wiem



e-poczta




w księgarni

Kto ty jesteś

Joanna Szczepkowska z pasją reportera i detektywa odtwarza historię swojej rodziny. czytaj całość >>>