Gombrowicz w rękach Palikota

Gombrowicz w rękach Palikota

(2013-02-25)

"Kronos" – tak nazywa się nieznany dziennik Witolda Gombrowicza, który kupił od Rity Gombrowicz Janusz Palikot. Dziennik ma się ukazać w Wydawnictwie Literackim, jednak nie wiadomo kiedy.

"Kronos" – tak nazywa się nieznany dziennik Witolda Gombrowicza, który kupił od Rity Gombrowicz Janusz Palikot. Znany jedynie bardzo wąskiemu gronu osób tekst ma się ukazać w Wydawnictwie Literackim, jednak nie wiadomo kiedy.

Ta sprawa - opisały ją w ubiegłym tygodniu "Polityka" i "Gazeta Wyborcza" - wygląda jak materiał na powieść sensacyjną. W 2004 r., gdy obchodzono Rok Gombrowicza, doszło do spotkania Janusza Palikota z przebywającą w Polsce Ritą Gombrowicz. Wdowa po pisarzu ujawniła, że brakuje jej pieniędzy i postanowiła sprzedać nieznany rękopis Gombrowicza. Palikot, wielbiciel i naśladowca autora "Ferdydurke" (to od niego czerpie inspiracje do swych widowisk), złożył ofertę kupna. Dziennik trafił w jego ręce, jednak zgodnie z umową nie miał prawa opublikować ani jednego fragmentu tekstu przed jej śmiercią, dostęp do niego został ograniczony do wąskiej grupy specjalistów. Rok później Rita Gombrowicz zwróciła się do Palikota o odsprzedanie rękopisu Wydawnictwu Literackiemu. Tak też się stało. Decyzja, kiedy się ukaże drukiem, należy wciąż do wdowy.

Znany powszechnie "Dziennik" Gombrowicza to nie opis autentycznych przeżyć i wewnętrznych stanów autora, lecz zamierzona i świadoma prowokacja. Pisarz chciał poruszyć swym tekstem czytelników, m.in. drwiąc z Polski i polskości. "Kronos" podobno jest antyliteracki – Gombrowicz pisał go nie z myślą o odbiorcach. Dlatego nie dbał o język, posługiwał się tylko dla siebie zrozumiałymi skrótami. Prowadził ten tajny dziennik od 1953 r. do śmierci. "Kronos" to kilkadziesiąt zapisanych stron. Buchalteryjny zapis zdarzeń, odbytych w każdym roku stosunków seksualnych z kobietami i mężczyznami, spotkań, chorób, terapii, zabiegów" – piszą w "Gazecie Wyborczej" Paweł Goźliński i Małgorzata I. Niemczyńska.

Janusz Palikot powiedział "Polityce", że publikacja dziennika wywołała skandal. Jednak ten pojętny uczeń Gombrowicza tak bardzo przesunął granicę, za którą zaczyna się skandal, że "Kronosowi" będzie trudno ją przekroczyć. (ike)