Zasłużeni dla Polski czy Syberii

Zasłużeni dla Polski czy Syberii

(2013-02-21)

Jeszcze jeden bezsensowny zryw, który pomógł jedynie rozkwitowi Syberii, czy heroiczny czyn, dzięki któremu Polska odzyskała niepodległość? Przy okazji 150. rocznicy powstania styczniowego rozgorzał stary spór. Aby ocenić tamto powstanie, warto sięgnąć po pamiętniki.

Jeszcze jeden bezsensowny zryw, który pomógł jedynie rozkwitowi Syberii, czy heroiczny czyn, dzięki któremu Polska odzyskała niepodległość? Przy okazji 150. rocznicy powstania styczniowego rozgorzał stary spór. Aby ocenić tamto powstanie, warto sięgnąć po pamiętniki.

Muzeum Historii Polski wraz z Biblioteką Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego oraz Radomską Biblioteką Cyfrową dokonało wyboru i opracowania wspomnień uczestników i świadków powstania przedstawiających je z różnych punktów widzenia i perspektyw.

Prof. Wiesław Caban, jeden z organizatorów cyfrowej kolekcji "Powstanie 1863 r. Pamiętniki i wspomnienia" podkreśla, że teksty autobiograficzne są "niezwykle ważnym źródłem do badań nad dziejami powstania styczniowego. Wynika to z dwu powodów. Po pierwsze dlatego, że w niewielkim stopniu zachowały się druki i rozporządzenia Rządu Narodowego działającego nielegalnie. Po drugie zaś dlatego, że autorzy wspomnień uwzględniali zarówno sprawy wojskowe, jak i społeczne, a obydwa te zagadnienia w dalszym ciągu interesują historyków powstania styczniowego".

Historyk wylicza walory pamiętników powstańczych. Ukazują one atmosferę panującą w oddziałach partyzanckich, codzienne życie obozowe, przebieg działań zbrojnych, a także stosunek do powstania różnych odłamów Polaków: "Pamiętniki i wspomnienia są przydatne w badaniu postaw wszystkich warstw i grup społeczeństwa wobec toczącej się walki. Trudno byłoby oceniać postawę ziemiaństwa, mieszczaństwa, chłopów czy księży, gdyby historyk nie dysponował pamiętnikami z tamtych lat".

Część pamiętników powstańców umieszczonych w "Kolekcji" dotyczy okresu zesłania. Zdaniem prof. Cabana mają one szczególną wartość, bo "z jednej strony ukazują cierpienie, jakiego doznali za to, że upomnieli się o niepodległą ojczyznę, a z drugiej stanowią ważne źródło do określenia wkładu zesłańców postyczniowych w rozwój gospodarczy i kulturalny Syberii". (ike)