Na krawędzi krateru

Michał Giedroyc

Na krawędzi krateru

Wydawnictwo Literackie

Kraków 2010



Wspomnienia Michała Giedroycia to saga polskiej rodziny ziemiańskiej od końca XIX wieku po okres po II wojnie światowej. Los tej rodziny od zawsze wpisany był w świat wschodniej I Rzeczpospolitej, tej „właściwej”, Rzeczpospolitej Obojga Narodów, pamięć której autor wielokrotnie przywołuje.



W pierwszej części, która opowiada o latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku, mamy zarówno politykę, w którą zaangażowany był ojciec (m.in. senator), jak i codzienne życie ziemiaństwa – rauty, romanse, zajęcia matki zarządzającej gospodarstwem i problemy dorastających szlachcianek.



Druga część to dramatyczny koniec dawnego świata: wkroczenie Rosjan w 1939 roku, aresztowanie ojca (który, o czym rodzina dowie się po wojnie, zginie w 1941 r.) i wywózka pozostałych Giedroyciów – matki, dwóch córek i najmłodszego Michała – na Sybir. W obrazach łagrowej rzeczywistości skupia się na codzienności, na „normalności”. Po wielu dziesiątkach lat stara się zachować dziecięce spojrzenie.



Cześć trzecia jest najbardziej egzotyczna – opowiada o wędrówce rodziny śladami Andersa, o podróży przez Azję Środkową i pobycie na Bliskim Wschodzie, skąd Giedroyciowe w 1946 roku trafili do Anglii.



Książka ilustrowana zdjęciami z archiwum rodzinnego M. Giedroycia i opatrzona wstępem przez wybitnego historyka Normana Daviesa.



Michał Giedroyc (ur. 1929) – kuzyn Jerzego Giedroycia, z którym latami prowadził korespondencję; pochodzi z książęcego litewskiego rodu, od 1946 roku w Anglii, profesor na Oxfordzie. (materiał wydawcy)